Galerie

Chanssonier de Zeghere van Male. Muzykanci z inicjałów manuskryptu z XVI wieku.

Posted on in Galerie · Historia

Chansonnier de Zeghere van Male, manuskrypt MSS 125-28 z Bibliothèque municipale w Cambrai. Zawiera 4 głosowe pieśni świeckie i religijne, a także… interesujące wizerunki muzykantów. Manuskrypt jest zdobiony niezwykle bogato. Ozdobne inicjały i iluminacje, często w formie dziwacznych fantazji, mają niewiele wspólnego z treścią muzyki. Są natomiast wspaniałym źródłem do poznania muzycznej codzienności XVI wieku oraz świadectwem przeplatania się kultury średniowiecznej i inspirowanym antykiem renesansem.

Jak czytamy na karcie tytułowej księga ta należała do niejakiego Zeghere z Male (Brugia):

Desen bouck behoort toe Zeghere van Malebocraen vercooper wuenende te Brugghe 1542
S’este livre appartient a Zeghere de MaleMarchant demourant a Bruges

Śpiewnik wydany w 1542 roku składa się z czterech ksiąg głosowych (superius, contra, tenor, bassus). Zawiera pieśni 25 kompozytorów, z czego najwięcej należało do twórców lokalnych, franko-flamandzkiego pochodzenia: Benedictusa Apenzellera (14), Gherkina de Hondta (13) i Johannesa Lupi’ego (7). Znajdujemy też sławniejsze w Europie nazwiska, m.in. Adrian Willaert, Josquin des Prés, czy Jean Mouton.

Źródło to pokazuje różnorodność repertuaru wykonywanego przez zamożniejszą część średniej klasy społecznej. Całkiem sporą część stanowi muzyka religijna. Są tu msze, głównie missae parodiae (tzw. msza parodiowana) i 64 motety. Co ciekawe manuskrypt zawiera także kompozycje, które będą drukowane dopiero później. Znajdujemy tu motet Willaerta Dulces exuviae, który niewątpliwie osobiście przekazał Zegherowi podczas swojego pierwszego pobytu w Holandii.

Wśród twórczości świeckiej znajdują się tutaj pieśni niderlandzkie, francuskie i włoskie. Wielogłosowe pieśni niderlandzkie (9) dotyczą głównie typowo dworskiego tematu miłości (m.in. Mijn hert altijt Pierra de la Rue), jednak pojawia się także szydercza piosenka De Beetht, oparta o pieśń Den winter comt aen – pochodzącej ze zbioru wpisanego w 1546 roku do indeksu ksiąg zakazanych.

Zdecydowanie więcej mamy tu pieśni francuskich, bo aż 126. Wśród nich też pojawiają się pieśni homofoniczne obok renesansowej polifonii i kanonów. Pieśni te pisali nie tylko Francuzi, ale też kompozytorzy niderlandzy sięgający do tradycji sąsiadów. Są to m.in. Jouissance, O cueur ingrat, Resjoïssés vous, Qui l’ara, kanon Mon petit cueur.

Innym obecnym w rękopisie gatunkiem jest włoski madrygał, reprezentowany przez trzy kompozycje Verdelota.

W zbiorze pojawia się także muzyka instrumentalna. Są to głównie tańce takie jak pavana i basse dance, czyli południowo- i zachodnioeuropejskie tańce dworskie, które przejęte zostały także przez burżuazję.

Posłuchaj jednej z pieśni:

http://home.planet.nl/~ooije006/david/writings/male_f.html
https://fr.wikipedia.org/wiki/Chansonnier_de_Zeghere_van_Male
http://imslp.org/wiki/Chansonnier_de_Zeghere_van_Male_(Various)
 

Facebook Comments

Leave a Reply